Interview Volkskrant: ‘Bijlessen is symptoombestrijding, het lost niets op’

Het volgende interview verscheen in De Volkskrant.

Scholen zouden alleen bijlessen of huiswerkbegeleiding mogen aanbieden als dit voor alle leerlingen kosteloos toegankelijk is, adviseerde de Onderwijsraad dinsdag. Sezgin Cihangir, directeur van het Nederlands Mathematisch Instituut, pleit voor een andere oplossing: schaf alle bijlessen af en investeer het geld in het bijscholen van leerkrachten.

Irene de Zwaan

Geloof hem of niet, maar het liefst zou Sezgin Cihangir zijn succesvolle bedrijf vandaag nog opdoeken. Het Nederlands Mathematisch Instituut, dat hij tien jaar geleden oprichtte met zijn twee broers (beiden wiskundigen, zelf is hij gepromoveerd in de sociale psychologie), biedt op meerdere locaties in de Randstad rekenonderwijs aan. De leerlingen komen een keer per week na schooltijd naar een van de vestigingen, krijgen daar gedurende twaalf weken een intensief traject en zijn na afloop 1.790 euro lichter, maar wel een vaardigheid rijker: ze kunnen foutloos rekenen.

‘Ik doe dit, omdat het moet’, zegt hij, vanachter een kop koffie in een lichtovergoten klaslokaal in zijn hoofdkantoor in Amstelveen. ‘Wij geven privaat onderwijs omdat het onderwijssysteem faalt.’ Veel liever zou hij zien dat kinderen die rekenvaardigheden krijgen bijgebracht op school, zodat bijscholing niet nodig is.

De Onderwijsraad denkt hier anders over. Aanvullend onderwijs in de vorm van bijlessen en huiswerkbegeleiding kan het Nederlandse onderwijs versterken, schrijft de raad in een dinsdag uitgebracht advies. Alleen zou dit wel voor iedere leerling toegankelijk moeten zijn, zonder dat hiervoor een flinke bijdrage van ouders wordt verwacht.

In de praktijk zijn dit soort gratis extra lessen al meer dan eerder beschikbaar, met dank aan de subsidiepot van 8,5 miljard euro die het kabinet beschikbaar heeft gesteld om de door de coronacrisis ontstane leerachterstanden weg te werken. Scholen kunnen deze gelden uit het Nationaal Programma Onderwijs naar eigen inzicht besteden. Bij gebrek aan eigen personeel, wordt er vaak een beroep gedaan op externe partijen.

Dat er via deze weg publiek geld naar de bijlesindustrie vloeit, is volgens Cihangir een kwalijke zaak. Waarom, zo vraagt hij zich af, wordt dit geld niet geïnvesteerd in het bijscholen van leerkrachten? ‘Dat is de enige duurzame oplossing.’

Wilt u dat eens uitleggen?

‘Onderwijs is een publieke dienst waar iedereen belasting voor betaalt. Dus dat moet voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen. Dat is nu niet het geval, waardoor de kwaliteit van ons onderwijs in het geding is. Kijk naar de resultaten van het rekenonderwijs: 67 procent van de leerlingen voldoet niet aan het streefniveau. Wat doen we vervolgens? We schakelen bijlesinstituten in. Het is symptoombestrijding, het lost niets op.’

Wat is dan wel de oplossing?

‘Kwalitatief goed onderwijs. Zorg ervoor dat kinderen fatsoenlijk kunnen lezen en rekenen, dat ze de basisvaardigheden beheersen. In het onderwijs wordt gepleit voor ‘ontdekkend leren’ en ‘realistisch rekenen’. Maar die methodes zijn bewezen ineffectief. We moeten terug naar de universele rekenrecepten die al eeuwen werken.’ Hij staat op, pakt een blauwe stift en krabbelt een naam op het bord: Newton. ‘Daar baseren wij ons op, op zijn driedelige Principia Mathematica.’

Merkt u dat de coronacrisis de leerachterstanden verder heeft vergroot?

‘De achterstanden waren er altijd al. De coronacrisis heeft het alleen makkelijker gemaakt om toe te geven dat er achterstanden zijn: het ligt niet aan het onderwijs, maar aan corona.’

Profiteert u zelf ook van de subsidiepot van het Rijk?

‘Ja, we zijn nu op ongeveer honderd scholen in Nederland actief. Dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder. Sommige scholen vragen of we na schooltijd willen komen om bijles te geven, maar dat doen we niet, want daar geloven we niet in. Wat we wel doen, is het aanbieden van een intensief programma van twaalf weken in de klas, waarin onze rekendocenten onze eigen methode Foutloos Rekenen aanbieden. De leerkracht zit voorin de klas en doet actief mee. Uiteindelijk is het de bedoeling dat leerkrachten de methode zelf gaan aanbieden, daar begeleiden we ze ook in.’

U geeft daarnaast ook particulier onderwijs, waar ouders fors voor moeten betalen. Draagt dit niet bij aan de kansenongelijkheid, zoals de Onderwijsraad stelt in zijn advies?

‘Ook de onderklasse van de samenleving klopt bij ons aan. Juist die groep ervaart de nadelige effecten van het huidige onderwijssysteem. Het bedrag dat we vragen is niet mals, maar deze ouders vinden het heel belangrijk dat hun kinderen goed onderwijs krijgen. Sommigen maken de keuze om niet op vakantie te gaan, zodat ze een cursus voor hun kind kunnen betalen. Toch geloof ik erin dat het enige ticket voor gelijke kansen is dat kinderen de basisvaardigheden op de basisschool leren beheersen.’